ตากใบ (เจ๊ะเห)

ภาษาตากใบ (เจ๊ะเห)

ภาษาตากใบหรือภาษาเจ๊ะเหมักสร้างความแปลกใจให้กับผู้พูดภาษาไทยถิ่นใต้ทั่วไปเมื่อได้ฟัง ด้วยความแตกต่างอย่างชัดเจนทั้งในด้านคำศัพท์และวรรณยุกต์เมื่อเปรียบเทียบกับภาษาไทยถิ่นใต้ทั่วไป ทฤษฎีที่มีการพูดถึงมากที่สุด คือ ภาษาตากใบเป็นภาษาที่มีวิวัฒนาการมาจากภาษาสุโขทัยโดยตรงเมื่อประมาณปี ค.ศ. 1300 (Brown, 1965) ยังมีการศึกษาพบว่า ภาษาตากใบมีความคล้ายคลึงกับภาษาไทยถิ่นเหนือ และภาษาไทลื้อในด้านคำศัพท์ (Wichit Srisuwitthanon, 1985) และในส่วนการศึกษาวรรณยุกต์พบว่าคล้ายคลึงกับภาษาผู้ไทมากที่สุด (Puttachart Potibal & Thananan Trongdee, 1998) ทำให้ประเด็นด้านประวัติศาสตร์ในเรื่องการอพยบย้ายถิ่นของผู้พูดภาษาตากใบในอดีตจากตอนเหนือของประเทศไทยมายังแหลมมาลายูเป็นสิ่งที่น่าสนใจอย่างมาก แต่ในปัจจุบันสถานะของภาษาตากใบในสาขาย่อยของภาษาตระกูลไทยังไม่ชัดเจนมากนัก ภาษาตากใบถูกแวดล้อมด้วยภาษามลายูปาตานีมาตั้งแต่อดีต ทำให้ภาษาตากใบยังคงรักษาลักษณะดั้งเดิมทางภาษาไว้ได้ แต่ในปัจจุบันผู้พูดรุ่นใหม่มีแนวโน้มที่จะพูดภาษานี้ลดน้อยลง

ในปัจจุบันผู้พูดภาษาตากใบมีจำนวนประมาณ 60,000-70,000 คน กระจายตัวอยู่ในจังหวัดปัตตานี จังหวัดนราธิวาส และพื้นที่บางส่วนในประเทศมาเลเซีย นอกจากนี้ยังพบกลุ่มภาษานี้ในจังหวัดนครศรีธรรมราชบางส่วน (Suwilai Premsrirat et al.,  2001) จากการศึกษาสถานการณ์การใช้ภาษาในปัจจุบันพบว่า แม้ว่าภาษานี้ยังมีความแข็งแรงและพูดกันอย่างแพร่หลาย แต่อย่างไรก็ตามกลับพบว่าผู้พูดรุ่นใหม่มีแนวโน้มที่จะใช้ภาษาถิ่นของตนลดน้อยลงไปเรื่อย ๆ ในอนาคตอันใกล้ (Pasteera Chalongdet, 2016) เพราะฉะนั้นแล้วการศึกษาและบันทึกภาษาและวัฒนธรรมของกลุ่มภาษาตากใบจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อที่จะธำรงไว้ซึ่งมรดกทางวัฒนธรรม (cultural heritage) และเพื่อเป็นการส่งเสริมการอนุรักษ์ภาษาตากใบในฐานะมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติซึ่งได้ขึ้นทะเบียนแล้ว ตั้งแต่ปี พ.ศ.2556

อ้างอิง

Brown, J. Marwin. (1965). From ancient Thai to modern dialects. From Ancient Thai to Modern Dialects and Other Writings on Historical Thai Linguistics. Bangkok: White Lotus.
Chalongdet, P. (2016). Situation and attitude towards the Tak Bai language spoken in Tak Bai district, Narathiwas province. Doctoral dissertation, Thammasat University.
Premsrirat, S., et al. (2001). Ethnolinguistic maps of Thailand. Ministry of Culture and Mahidol University.
Srisuwitthanon, W. (1985). Classification by vocabularies: The Tai Tak Bai language group. M.A. thesis, Mahidol University.