การสานตาเหลว (ตาเหลวปันชั้น)

ปัจจุบันองค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาวบีซู โดยเฉพาะเครื่องจักสานที่เป็นเครื่องใช้ ไม่ค่อยมีให้เห็นมากนัก เนื่องจากหมู่บ้านดอยชมภู เป็นหมู่บ้านที่ติดถนนใหญ่ ใกล้ตลาด ทำให้หาซื้อเครื่องใช้ได้ง่าย ไม่จำเป็นต้องทำขึ้นใช้เอง แต่อย่างไรก็ตามเครื่องใช้ที่มีความสำคัญ และมีบทบาทสำหรับใช้ในการประกอบพิธีกรรมตามความเชื่อของชาวบีซู คือ “ตาเหลว” ทำจากไม้ไผ่ เป็นสัญลักษณ์ในการป้องกันสิ่งไม่ดี หรือสิ่งชั่วร้ายตามความเชื่อตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน ปัจจุบันพบว่าชาวบีซูส่วนใหญ่ โดยเฉพาะในวัยกลางคน ไม่สามารถสานตาเหลวไว้ใช้เองได้ มักจะให้เป็นผู้เฒ่า หรือผู้สูงอายุที่สามารถสานได้

ตาเหลวปันชั้น ใช้สำหรับงานบุญ หรืองานที่เป็นมงคล เช่น งานขึ้นบ้านใหม่ โดยติดไว้บริเวณประตูหน้าบ้าน งานประเพณีสงกรานต์ หรือพิธีสะเดาะเคราะห์ โดยนำน้ำใส่ถัง ใส่ก้านส้มป่อย ใช้ฝ้ายมัดถังน้ำเมื่อเสร็จพิธี นำฝ้ายมามัดกับตาเหลวปันชั้น แล้วนำไปติดที่ประตูบ้าน หรือใช้สำหรับไหว้ผีปู่ย่า ตายาย โดยนำตาเหลวปันชั้นมัดติดกับใบเปล้าใหญ่

อ้างอิง : สุวิไล เปรมศรีรัตน์และคณะ. (2561). โครงการบันทึกรวบรวม เพื่อการสงวนรักษาภาษาและภูมิปัญญาท้องถิ่นของกลุ่มชาติพันธุ์ : ภาษาบีซู. กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม.