ปาเรเร
ขับร้อง: พ่อเณร
คำแปล: พ่อเณร
ช่วงแรก
พี่ขอถามน้องทั้งสองคน จะไปสอนภาษาชาวบนให้ลูกหลานได้มั้ย เพราะตอนนี้เด็กพูดเป็นแค่ภาษาไทย
ถ้าไม่สอนเด็กก็ไม่รู้จัก ไม่จำ พี่ขอให้น้องทั้งสองไปสอนลูกหลานให้รู้จักรู้จำภาษาชาวบนไว้ ภาษาคนบนจะได้ฟื้นฟู ให้เขียนภาษาหนังสือของคนบนเป็น จะได้บันทึกจดจำต่อไปในอนาคต
ช่วงสอง
พี่ขอถามน้องทั้งคู่ว่า กลับไปแล้วจะบอกหลานได้มั้ย ให้ทำหนังสือของชาวบน จะได้มีหนังสือของชาวบนไว้อ่าน จะได้มีภาษาชาวบนไว้สอนเด็กรุ่นหลัง ให้น้องทั้งคู่พากันไปสอนเด็ก ให้มีคนสืบสานภาษาคนบนต่อไปในอนาคต
ปาเรเร หรือ “ปา?เรเร” หรือที่เรียกเป็นภาษาไทยว่า “กระแจ๊ะ” เป็นการร้องเพลงของชาวญัฮกุร ที่มีท่วงมีการเอื้อนช้าช้าให้จังหวะพร้อมกลองโทน เพลงที่ร้องจะเป็นบทเพลงและกลอนที่แต่งขึ้นทันที โต้ตอบระหว่างฝ่ายชายและฝ่ายหญิง มีครูเพลงหรือผู้สูงอายุคั่นตรงกลาง นั่งร้องกันเป็นวง เนื้อเพลงจะเป็นการทักทาย ถามสารทุกข์สุขดิบ เล่าถึงความเป็นอยู่ หรือสั่งสอน เป็นต้น การร้อง ปา?เรเร มักร้องในเวลากลางคืน ที่มีงานรื่นเริง ผู้ร่วมฟังก็มักนั่งล้อมกันเป็นวง ในบางครั้งก็ร้องจนถึงวันรุ่งขึ้นของวันใหม่อีกวัน
อ้างอิง
อนันต์ ลิมปคุปตถาวร และคณะ. (2549). ญัฮกุร มอญโบราณแห่งเทพสถิต. กรุงเทพฯ: บริษัท โอ.เอส. พริ้นติ้ง เฮาส์ จำกัด.
พนม จิตร์จำนงค์ และ ห่าม เศรษฐกุญชร (บรรณาธิการ). (2556). ปา?พั่ก นั่งเดิม คอง ญัฮกุร: ตามรอยภาษา ประเพณี วัฒนธรรมชาวญัฮกุร. กรุงเทพฯ: บริษัท จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์ จำกัด.