JPG

นกฮูกนั่งบนหัวช้าง เป็นนิทานขนาดสั้น ที่ชาวเลอเวือะเล่าให้ลูกหลานฟัง นิทานได้แสดงให้เห็นถึงความฉลาด ไหวพริบในการแก้ปัญหา และการเอาตัวรอด

นิทานเรื่อง วิดน้ำหาปลา เป็นนิทานที่ผู้เฒ่าผู้แก่ชาวเลอเวือะเล่าให้เด็ก ๆ ฟังก่อนนอนหรือยามว่าง เนื่องจากมีตัวละครหลักเพียง 2 ตัว เป็นเรื่องขนาดสั้น มีความตลกขบขัน และสอดแทรกคติสอนใจ สอนให้ไม่เห็นแก่ตัวและรู้จักแบ่งปันแก่เพื่อนมนุษย์

เรื่องราวเกี่ยวกับแม่หม้ายคนหนึ่ง มีลูกสาวสองคน ได้สอนว่าเวลาเราทำงานเราต้องขยันและมีมารยาทเพราะใครพบเห็นก็อยากจะให้เราทำงานด้วย ถึงแม้ว่าเราจะอยู่ที่ไหนแต่ถ้าเราขยันเราก็จะไม่อด เราจะได้มีกินในทุกวัน

เราเป็นพี่น้องกันเมื่อมีการพบปะกันเราจะชื่นชมยินดีด้วยกัน เราจะร่วมสนุกกันเพราะนานๆทีจะได้เจอกันหนึ่งครั้ง เวลาเราอย่ชายแดนระหว่างรอยต่อประเทศจีนกับพม่า เราได้กินแต่ข้าวเหนียวนานๆทีจะได้กินข้าวจ้าว พอมาอยู่ในประเทศไทยเราได้กินทุกวัน

ตำนานผีกะคอขาด เป็นตำนานที่สอนหลักการดำเนินชีวิตคู่ให้ชาวเลอเวือะอยู่แบบผัวเดียว เมียเดียว และไม่แต่งงานกับพี่น้องของตนเองหรือคนในตระกูลเดียวกัน หากฝ่าฝืนก็จะเป็นผีกะทั้งผัวทั้งเมีย ชาวบ้านจะพากันรังเกียจและขับไล่ออกจากหมู่บ้าน

นิทานเรื่อง สองผัวเมีย เป็นเรื่องเล่าของคนมีดวงเรื่องโชคลาภของชาวเลอเวือะ โดยเชื่อว่าหากโชคลาภตกแก่ผู้ใดก็จะเป็นของคนนั้น แม้ไม่ต้องขวนขวายก็จะได้มา ซึ่งหากคนไม่มีดวงเรื่องโชคลาภแล้วพยายามเท่าใดก็จะไม่พบเจอเช่นกัน

นิทานเรื่อง สองพี่น้อง เป็นนิทานก่อนนอนของชาวเลอเวือะ ที่แสดงให้เห็นความกตัญญูของลูกที่มีต่อพ่อแม่ ในทางกลับกันก็แสดงให้เห็นว่าผู้เป็นพ่อแม่ก็ควรมีความเมตตากรุณาต่อลูกเช่นกัน

นิทานเรื่อง สานกระบุง เป็นเรื่องเล่าของชาวเลอเวือะ มีคติสอนคนในครอบครัวให้ดูแลซึ่งกันและกัน หากอยากได้รับการปฏิบัติที่ดี ต้องรู้จักทำดีกับผู้อื่นก่อน หากคิดร้ายหรือทำลายผู้อื่น ผลการปฏิบัตินั้นก็จะย้อนสู่ตนเช่นกัน

นิทานพื้นบ้านของชาวเลอเวือะ ที่กล่าวถึงเด็กกำพร้าจอมขี้เกียจกับพญาเจ้าเมืองจอมละโมบ โดยมีคติสอนใจ ว่าจงยินดีในสิ่งที่ตนมีอยู่และไม่อยากได้ของผู้อื่น จนนำเรื่องเดือดร้อนมาสู่ตน

เรื่องเล่าคติสอนใจคนในครอบครัว หรือคู่สามีภรรยาเมื่ออยู่ร่วมกันแล้วต้องปรองดองกัน