ตากใบ

คำนำหน้าชื่อในภาษาไทสำเนียงตากใบมีการแปรไปตามตัวแปรทางสังคม เช่น เพศ อายุ สถานะการแต่งงาน และสถานะการบวช นอกจากนี้ในคำนำหน้าเรียกอาชีพบางอาชีพก็มีการยืมคำว่า “โต๊ะ” จากภาษามลายูปาตานีมาปนเป็นคำผสมอีกด้วย

คำสรรพนามในภาษาไทสำเนียงตากใบมีการแปรไปตามตัวแปรทางสังคม เช่น เพศ จำนวนคน อายุ ความสนิทสนม และความสุภาพ

“การชาเริน” หรือการสวดบ้าน เป็นพิธีของชาวตากใบที่จะนิมนต์คณะสงฆ์มาสวดอยู่ในบ้าน และพราหมณ์สวดอยู่บริเวณโรงหมอหน้าบ้าน พิธีนี้จะมีขึ้นหากเมื่อมีการบนบานศาลกล่าวหรือเมื่อเกิดเรื่องเป็นเสนียจขึ้นในบ้าน

ในวันแรม ๑ ค่ำเดือน ๕ ชาวบ้านชาวตากใบจะนำอาหารและผลไม้ตามฤดูกาล มาถวายพระและรวมตัวกันกลางลานวัดในตอนกลางคืน เพื่อกราบไว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ให้คุ้มครองดูแลหมู่บ้าน นับเป็นวันขึ้นปีใหม่ของชาวไทสำเนียงตากใบ

คำศัพท์ภาษาไทสำเนียงตากใบเพิ่มเติมที่ออกเสียงโดยผู้บอกภาษารุ่นใหม่

ในภาษาเจ๊ะเหหรือภาษาไทสำเนียงตากใบ มีวัฒนธรรมปริศนาคำทายที่ผู้พูดภาษาคิดค้นขึ้นป็นการละเล่นไว้สำหรับคั่นเวลาขณะทำการเกษตรหรืองานพบปะสังสรรค์ ซึ่งสะท้อนวัฒนธรรมพื้นบ้าน เช่น การเกษตร วิถีชีวิต และโลกทัศน์ ที่แสดงให้เห็นถึงอารมณ์ขันของผู้พูดภาษานี้อีกด้วย

ในภาษาเจ๊ะเหหรือภาษาไทสำเนียงตากใบ มีวัฒนธรรมปริศนาคำทายที่ผู้พูดภาษาคิดค้นขึ้นป็นการละเล่นไว้สำหรับคั่นเวลาขณะทำการเกษตรหรืองานพบปะสังสรรค์ ซึ่งสะท้อนวัฒนธรรมพื้นบ้าน เช่น การเกษตร วิถีชีวิต และโลกทัศน์ ที่แสดงให้เห็นถึงอารมณ์ขันของผู้พูดภาษานี้อีกด้วย

ในภาษาเจ๊ะเหหรือภาษาไทสำเนียงตากใบ มีวัฒนธรรมปริศนาคำทายที่ผู้พูดภาษาคิดค้นขึ้นป็นการละเล่นไว้สำหรับคั่นเวลาขณะทำการเกษตรหรืองานพบปะสังสรรค์ ซึ่งสะท้อนวัฒนธรรมพื้นบ้าน เช่น การเกษตร วิถีชีวิต และโลกทัศน์ ที่แสดงให้เห็นถึงอารมณ์ขันของผู้พูดภาษานี้อีกด้วย

หมอพราหมณ์ประจำหมู่บ้านจะเป็นเหมือนตัวกลางระหว่างชาวบ้านกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์และธรรมชาติ โดยชาวตากใบมีพิธีที่เกี่ยวข้องกับการทำนาได้แก่ "พิธีแรกดำนา" "พิธีสวดนา" และ "พิธีลาซัง"

บทสัมภาษณ์ภาษาตากใบชิ้นนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยด้านการพัฒนาสื่อการสอนเพิ่มเติมในหลักสูตรท้องถิ่นว่าด้วยการอนุรักษ์ภาษาถิ่น ซึ่งโรงเรียนบ้านตอหลังเป็นโรงเรียนระดับประถมศึกษาของชุมชนที่นักเรียนส่วนใหญ่พูดภาษาถิ่นเป็นภาษาแม่ทั้งสิ้น