การไหว้หอเสื้อบ้าน (ตาพย่า)

ตาพย่า หรือการไหว้หอเสื้อบ้าน ถือเป็นพิธีกรรมที่สำคัญของชาวบีซู แสดงให้เห็นถึงการเคารพ นับถือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่คอยปกปักรักษาชาวบีซูให้อยู่ดีมีสุข ปลอดจากทุกข์ภัยต่าง ๆ เช่น บ่าวสาวที่แต่งงานได้ลูกคนแรกก่อนต้องถวายหมู ๑ ตัว ที่หอเสื้อบ้าน เพื่อขอพรให้ลูกที่เกิดออกมาให้มีร่างกายสมบรูณ์แข็งแรง มี
สติปัญญาที่ดี และมีร่างกายครบทั้ง ๓๒ ประการ ให้ดูแลเลี้ยงดูง่ายหรือเวลาที่ลูกหลานไปเรียนหนังสือต่างจังหวัด หรือเดินไปทำงานที่อื่น ต้องไปไหว้หอเสื้อบ้านที่บ้านปู่ตั้ง ซึ่งเป็นผู้ดูแลหอเสื้อบ้าน เพื่อให้เดินทางโดยความปลอดภัย โชคดี ประสบความสำเร็จ มีความเจริญรุ่งเรือง

ใน ๑ ปี ชาวบีซู จะประกอบพิธีกรรมไหว้หอเสื้อบ้าน ๓ ครั้ง ได้แก่ การไหว้ในเดือน ๔ เดือน ๘ และเดือน ๑๒ นอกจากนี้ชาวบีซูยังประกอบพิธีไหว้หอเสื้อบ้านตามวาระสำคัญต่าง ๆ อีกด้วย เช่น การวาไม้ เมื่อมีคนเจ็บป่วยหรือไม่สบาย หรือ เวลาที่มีคนตั้งครรภ์ลูกคนแรก เป็นต้น ปัจจุบันพิธีกรรมการไหว้หอเสื้อบ้านของชาวบีซู ยังคงถือปฏิบัติอย่างเคร่งครัด ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการเคารพและดำรงรักษาพิธีกรรมอันเป็นอัตลักษณ์ของตนเอง

สุวิไล เปรมศรีรัตน์และคณะ. (2561). โครงการบันทึกรวบรวม เพื่อการสงวนรักษาภาษาและภูมิปัญญาท้องถิ่นของกลุ่มชาติพันธุ์ : ภาษาบีซู. กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม.