ประเพณีแซนโฎนตา

ประเพณีที่จัดขึ้นในเดือนสิบของทุกปีเพื่อเซ่นไหว้บรรพบุรุษ “แซนโฎนตา” เป็นภาษาเขมร คำว่า “แซน” ภาษาไทยตรงกับคำว่า “เซ่น” หมายถึงการเซ่นไหว้ ส่วนคำว่า “โฎนตา” แปลว่า ยายตา หรือบรรพบุรุษ ดังนั้นความหมายของแซนโฎนตา ก็คือการทำบุญเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้กับผู้ล่วงลับไปแล้ว โดยเฉพาะบรรพบุรุษ และหมายรวมถึงผู้ที่ล่วงลับไปแล้วโดยไม่เจาะจงว่าเป็นคนในครอบครัวด้วย เหตุที่จัดงานบุญในเดือนสิบ นี้ ก็ด้วยว่าตอนกลางคืนพระจันทร์จะอับแสงกว่าเดือนอื่น ๆ เชื่อกันว่าเป็นช่วงเวลาที่ยมบาลจะปลดปล่อยวิญญาณให้ขึ้นมาปะปนกับมนุษย์บนโลก เพื่อเยี่ยมเยียนญาติพี่น้องและรอรับส่วนบุญทั้งจากญาติพี่น้องและบุคคลอื่น โดยผ่านพิธีกรรมการทำบุญอุทิศไปให้

ในตอนเช้า เตรียมของเซ่น ปูเสื่อ วางหมอน ผ้าขาวปูทับ และนำถาดสำรับวางบนผ้าขาว พร้อมข้าว 2 จาน กับข้าว 1 อย่าง ขนมหวาน 1 อย่างและธูป 1 ดอก แต่ก่อนมีกล้วยน้ำว้า มะพร้าว หรือผลไม้ตามฤดูกาลที่หาได้ในท้องถิ่น ปัจจุบันมีสาโท และเครื่องคาวหวานร่วมด้วย 
ตอนบ่าย รวมญาติพบปะสังสรรค์ และลาของเซ่นไหว้มากิน
ตอนเย็น ไปฟังพระเทศน์ที่วัด เอากจืฺอโฎนตาไปด้วย ในกจืฺอประกอบด้วยของเซ่นไหว้และเอากลับในตอนเช้า เทนอกวัดเพื่อแผ่บุญให้สัมภเวสีและวิญญาณไร้ญาติ

ตำนานเล่าว่า วิญญาณบรรพบุรุษจะถูกปล่อยให้มารับเครื่องเซ่นไหว้ประมาณ 3 เดือน ลูกหลานที่เคยทำบุญวัดไหนต้องไปทำบุญวัดนั้น เพราะเชื่อว่าวิญญาณบรรพบุรุษจะมารอที่วัด ถ้าลูกหลานไปทำบุญไม่ถูกวัด วิญญาณบรรพบุรุษก็จะหาไม่เจอหรือลูกหลานไม่ทำเครื่องเซ่นไหว้ ก็จะถูกสาปแช่งจากบรรพบุรุษ